Mianem małej retencji określa się sposoby na gromadzenie wody oraz spowolnienie jej odprowadzania. W praktyce mała retencja realizuje dwa istotne zadania. Jednym jest zagospodarowanie wody opadowej, drugim przeciwdziałanie lokalnym powodziom i podtopieniom.
Systemy małej retencji obejmują różnorodne działania i rozwiązania geotechniczne, które pozwalają zatrzymać lub spowolnić spływ wód, tym samym zapewniając wymierne korzyści dla środowiska naturalnego, zarówno ludzi, jak i przyrody.
Retencja
Retencja to zdolność do gromadzenia zasobów wodnych i przetrzymywania ich przez dłuższy czas w środowisku biotycznym i abiotycznym. W pewnym uproszczeniu pojęcie małej retencji odnosi się do gromadzenia wody w małych zbiornikach naturalnych i sztucznych, a także spiętrzania wody w korytach niewielkich rzek i potoków, w kanałach i rowach.
Jednym z rozwiązań, które pozwalają na piętrzenie i spowolnienie spływu wód, a co za tym idzie zwiększenie retencji w korycie rzecznym, są szandory. Jak działają zastawki małej retencji?
Dlaczego retencja wód jest ważna?
Zanim skupimy się na działaniu zastawek małej retencji, odpowiemy na inne bardzo ważne pytanie. Dotyczy ono wpływu retencji wód na środowisko naturalne i nie tylko. Warto bowiem pamiętać o tym, że zdolność zbiorników wodnych i rzek do retencji w sposób bezpośredni przekłada się również na bezpieczeństwo miast i wsi. Spowalniając spływ wód i umożliwiając ich piętrzenie się w miejscach bezpiecznych, obniżamy ryzyko powodzi i podtopień spowodowanych intensywnymi opadami deszczu. Ograniczona przepustowość kanalizacji deszczowej, przy jednoczesnym utwardzaniu powierzchni biologicznie czynnych rodzi wyzwania w zakresie odprowadzania dużych ilości wody opadowej, w efekcie czego niezbędny jest stały rozwój systemów retencyjnych, które z jednej strony pozwalają obniżyć ryzyko związane z powodzią, z drugiej zaś umożliwiają zagospodarowanie wody opadowej m.in. do nawadniania terenów zielonych.
Z perspektywy środowiska naturalnego podniesienie retencji korytowej rzeki wpływa korzystnie na bilans wodny ekosystemu. Dzięki temu wzrasta poziom wód gruntowych, poprawie ulega mikroklimat, a także możliwe jest utrzymanie naturalnej bioróżnorodności danego obszaru. Konstrukcje spiętrzające wodę pozwalają na odtworzenie obszarów podmokłych, podczas gdy sfery buforowe na terenach rolnych skutecznie poprawiają jakość i czystość wód w rzece.
Zastawki małej retencji
Zadaniem zastawek małej retencji jest piętrzenie i spowolnienie spływu wód w rzekach. Tradycyjnie tego typu konstrukcje wykonywano z materiałów naturalnych – drewna i kamieni. Obecnie, coraz częściej tworzy się szandory z przyjaznych dla środowiska tworzyw sztucznych, które zapewniają wysoką szczelność, a zarazem trwałość i odporność na niszczące oddziaływanie czynników atmosferycznych i biologicznych oraz erozję wodną. Co ważne, tworzywa sztuczne dają możliwość zastosowania różnych typów wykończenia, w tym nadanie powierzchni struktury drewna. Dzięki temu zastawka naturalnie wtapia się w otoczenie, zapewniając przy tym znacznie wyższą od naturalnych materiałów trwałość.
Jak to działa?
Zadaniem szandorów jest tworzenie szczelnej zapory, która piętrzy wodę w korycie rzeki. Powyższy cel uzyskujemy dzięki specyficznej konstrukcji elementów, które wraz z podnoszeniem się lustra wody same napełniają się wodą. Ciężar wody zgromadzonej w konstrukcji powoduje samoczynne uszczelnianie się zamków pomiędzy szandorami, w rezultacie czego uzyskujemy zaporę, która:
piętrzy wodę,
spowalnia jej odpływ,
chroni okoliczne tereny przed podtopieniami.
Zalety nowoczesnych konstrukcji
Wydawać by się mogło, że najlepsze rozwiązania retencyjne to te, które powstają z naturalnych materiałów, przede wszystkim drewna i otoczaków rzecznych. W praktyce okazuje się jednak, że wysoka skuteczność zastawek małej retencji oraz ich trwałość i odporność na uszkodzenia wykraczają daleko poza zalety oferowane przez naturalne materiały konstrukcyjne.
W tym miejscu warto wskazać m.in.:
lekkie elementy mobilne systemu, które wpływają na jego prostą obsługę,
trwałość przy jednoczesnym braku konieczności konserwacji,
odporność na szkodliwe oddziaływanie szerokiego spektrum czynników, w tym czynników mechanicznych, atmosferycznych i biologicznych,
możliwość uzyskania naturalnego wyglądu, który nie odróżnia się na tle otoczenia.
Mianem małej retencji określa się sposoby na gromadzenie wody oraz spowolnienie jej odprowadzania. W praktyce mała retencja realizuje dwa istotne zadania. Jednym jest zagospodarowanie wody opadowej, drugim przeciwdziałanie lokalnym powodziom i podtopieniom.
Systemy małej retencji obejmują różnorodne działania i rozwiązania geotechniczne, które pozwalają zatrzymać lub spowolnić spływ wód, tym samym zapewniając wymierne korzyści dla środowiska naturalnego, zarówno ludzi, jak i przyrody.
Retencja
Retencja to zdolność do gromadzenia zasobów wodnych i przetrzymywania ich przez dłuższy czas w środowisku biotycznym i abiotycznym. W pewnym uproszczeniu pojęcie małej retencji odnosi się do gromadzenia wody w małych zbiornikach naturalnych i sztucznych, a także spiętrzania wody w korytach niewielkich rzek i potoków, w kanałach i rowach.
Jednym z rozwiązań, które pozwalają na piętrzenie i spowolnienie spływu wód, a co za tym idzie zwiększenie retencji w korycie rzecznym, są szandory. Jak działają zastawki małej retencji?
Dlaczego retencja wód jest ważna?
Z perspektywy środowiska naturalnego podniesienie retencji korytowej rzeki wpływa korzystnie na bilans wodny ekosystemu. Dzięki temu wzrasta poziom wód gruntowych, poprawie ulega mikroklimat, a także możliwe jest utrzymanie naturalnej bioróżnorodności danego obszaru. Konstrukcje spiętrzające wodę pozwalają na odtworzenie obszarów podmokłych, podczas gdy sfery buforowe na terenach rolnych skutecznie poprawiają jakość i czystość wód w rzece.
Zastawki małej retencji
Zadaniem zastawek małej retencji jest piętrzenie i spowolnienie spływu wód w rzekach. Tradycyjnie tego typu konstrukcje wykonywano z materiałów naturalnych – drewna i kamieni. Obecnie, coraz częściej tworzy się szandory z przyjaznych dla środowiska tworzyw sztucznych, które zapewniają wysoką szczelność, a zarazem trwałość i odporność na niszczące oddziaływanie czynników atmosferycznych i biologicznych oraz erozję wodną. Co ważne, tworzywa sztuczne dają możliwość zastosowania różnych typów wykończenia, w tym nadanie powierzchni struktury drewna. Dzięki temu zastawka naturalnie wtapia się w otoczenie, zapewniając przy tym znacznie wyższą od naturalnych materiałów trwałość.
Jak to działa?
Zadaniem szandorów jest tworzenie szczelnej zapory, która piętrzy wodę w korycie rzeki. Powyższy cel uzyskujemy dzięki specyficznej konstrukcji elementów, które wraz z podnoszeniem się lustra wody same napełniają się wodą. Ciężar wody zgromadzonej w konstrukcji powoduje samoczynne uszczelnianie się zamków pomiędzy szandorami, w rezultacie czego uzyskujemy zaporę, która:
Zalety nowoczesnych konstrukcji
Wydawać by się mogło, że najlepsze rozwiązania retencyjne to te, które powstają z naturalnych materiałów, przede wszystkim drewna i otoczaków rzecznych. W praktyce okazuje się jednak, że wysoka skuteczność zastawek małej retencji oraz ich trwałość i odporność na uszkodzenia wykraczają daleko poza zalety oferowane przez naturalne materiały konstrukcyjne.
W tym miejscu warto wskazać m.in.: